DROGI RODZICU, OPIEKUNIE ….
Mów, mów i jeszcze raz mów.
U dziecka pozbawionego kontaktów werbalnych nie rozwinie się mowa. Mów wyraźnie językiem dorosłych, używaj prostych zdań. Różnicuj ton i intonację głosu. Często zwracaj się bezpośrednio do dziecka i dawaj mu czas na odpowiedź. Różne sytuacje domowe wykorzystaj do mówienia. Przy ubieraniu dziecka nazywaj części ciała i rodzaje ubrania, przy jedzeniu wprowadzaj nazwy pokarmów, a także ich cechy ( słodki, kwaśny, gorzki itp.). Podczas prac domowych opowiadaj dziecku, co właśnie robisz
Dbaj o prawidłowe żucie, gryzienie i połykanie.
Ogranicz używanie smoczka, wprowadzaj pokarmy o twardej konsystencji /marchewkę, jabłko, skórki od chleba/, gdy tylko zaczynają się wyrzynać ząbki. Zwróć uwagę jak dziecko oddycha czy nosem, czy ustami podczas snu i milczenia. Jeżeli dziecko ma otwarte usta, jego żuchwa układa się nienaturalnie i zmienia się ułożenie języka. Daje to w konsekwencji wady zgryzu jak również wady wymowy. Dzieci takie częściej się przeziębiają. Zwróć uwagę, czy dziecko nie wysuwa języka między zęby w trakcie mówienia.
Zwróć uwagę na słuch dziecka, jeśli coś cię niepokoi skontaktuj się z lekarzem. Zwracaj uwagę na odgłosy codziennego życia i zadawać dziecku pytanie, „ Co to jest”. Szukajcie razem źródła dźwięku. W ten sposób kształcisz jego uwagę słuchową.
Nagradzaj każdą aktywność komunikacyjna dziecka.
W początkowym okresie naśladuj wszelkie wokalizacje dziecka. Wprowadzaj wyrazy dźwiękonaśladowcze np: kotek miauczy – miau, miau piesek szczeka – hau, hau koza meczy – mee, mee baranek beczy - bee, bee krowa ryczy – muu, muu kura gdacze – ko, ko, ko samochód policyjny – e-o , e-o, karetka pogotowia – i-u, i-u, straż pożarna – e-u, e-u,
Mów zawsze w nawiązaniu do konkretnych znajdujących się w zasięgu wzroku przedmiotów czy obrazków. Często powtarzaj te same informacje.Zachęcaj do utrzymywania kontaktu wzrokowego. Ćwicz gest wskazywania palcem: np. „Gdzie jest lampa?”
Ucz wierszyków i rymowanek. Wprowadzaj zabawy paluszkowe np- idzie rak nieborak, sroczka kaszkę warzyła itp. Rytm i koordynacja mają ogromne znaczenie dla rozwoju, płynnej zrozumiałej mowy.
Prowadź ćwiczenia oddechowe: dmuchanie baniek mydlanych, dmuchanie na lekkie przedmioty, dmuchanie na wiatraczki, granie na prostych instrumentach muzycznych typu trąbka, flet, zdmuchiwanie świeczki, picie i dmuchanie przez słomkę itp.
Wprowadzaj proste ćwiczenia gimnastyki buzi i języka w formie zabawy np:- buziaki dla mamy, oblizywanie się jak miś po zjedzeniu miodu ( przy szeroko otwartej buzi), koniki, sięganie językiem do nosa, do brody, do prawego ucha, do lewego ucha, liczeni ząbków językiem, parskanie itd.
Śpiewaj dziecku i razem z dzieckiem. Słuchaj płyt i kaset z muzyką dziecięcą i śpiewajcie razem. Czytaj i opowiadaj dziecku bajki.
Ogranicz oglądanie telewizji. Przekaz telewizyjny jest mało zrozumiały dla dziecka. Wybieraj wartościowe programy. Bądź zawsze zorientowanym, co dziecko ogląda. Nie zostawiaj włączonego telewizora, jeżeli nikt go nie ogląda. Dbaj o to, aby dziecko nie oglądało telewizji w trakcie jedzenia, uczenia się, ćwiczeń stymulujących mowę.
Dzieci, które zbyt dużo oglądają telewizję stymulowane jest przede wszystkim bodźcami wzrokowymi, których źródłem jest telewizor, komputer, billboardy, reklamy, emotikony, piktogramy. Zbyt przestymulowana jest wtedy prawa półkula mózgu, a zbyt mało lewa /która jest odpowiedzialna za tworzenie mowy.
Ogranicz używanie w tle rozmowy z dzieckiem radia, telewizora, komputera itp., dziecko słuchając innego przekazu słownego w tle, podświadomie ignoruje go, w konsekwencji zamyka się na przekaz słowny, odcina się od niego.
Dbaj o prawidłowy rozwój ruchowy. Zachęcaj do biegania, wspinania się po drabinkach, jazdy na hulajnodze, rowerze, rolkach. Usprawniaj motorykę palców, poprzez wydzieranie, naklejanie, lepienie z plasteliny, malowania, rysowanie. nawlekanie koralików, budowanie wieży z klocków, domka z kart.
Wady aparatu artykulacyjnego - konieczna jest wizyta u logopedy, ortodonty, stwierdzi prawidłową stan aparatu artykulacyjnego – napięcie mięśni, zgryz, wędzidełko.
Komentujmy możliwie często to, co sami robimy i co robi dziecko, np.: "teraz mama prasuje, a później będzie gotowała zupę".
Nadmiar bodźców słownych też szkodzi. Gdy mama, tata, opiekun mówią zbyt dużo, dziecko nie ma szansy podjąć dialogu.
Nigdy nie krytykujmy mowy dziecka w jego obecności ani w obecności innych dzieci, nie porównujmy go z rówieśnikami, nie stawiajmy ich za przekład pod tym względem. Uświadamianie bowiem dziecku, że jego mowa jest dla rodziców problemem i zmartwieniem, że są z niej niezadowoleni, wywoła skutek odwrotny do zamierzonego, zniechęci i zablokuje.
Ogranicz nadmierne spożywanie cukru – słodyczy i napojów słodzonych. Zdolność koncentracji, utrzymywania uwagi, uczenia się oraz zachowanie pogarszają się wraz ze spożyciem cukrów. Badania naukowe pokazały również wysoką korelację wzrostu poziomu adrenaliny z konsumpcją cukrów, której poziom nawet po 5 godzinach od spożycia cukrów pozostawał dziesięciokrotni wyższy niż wskazuje norma. Dziecko jest wtedy nadaktywne ruchowo, niechętne do zajęcia się czymkolwiek na dłużej, jest w ciągłym biegu, kiedy zaś poziom cukru we krwi spadnie dziecko jest zmęczone, pełne niepokoju, ma trudności w skupieniu